ارزیابی عملکرد نسل m4 گندم نان رقم شیراز تحت شرایط تنش خشکی و بدون تنش

بذور هشت لاین نسل m4 حاصل از پرتودهی گندم نان رقم شیراز (triticum aestivum l.) تحت شرایط تنش خشکی و بدون تنش بررسی شدند. این آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. در این پژوهش هشت لاین نسل m4، رقم شیراز، به عنوان شاهد و رقم چمران، به عنوان رقم متحمل به خشکی، بررسی و صفات مختلف مورفولوژیک و فیزیولوژیک مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که جهش سبب افزایش عملکرد تمامی جهش یافته ها نسبت به رقم شیراز شده است. همچنین جهش سبب یک هفته تأخیر در گلدهی و افزایش معنی دار صفات ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله از طریق افزایش تعداد سنبلچه و تعداد گلچه های بارور سنبلچه های میانی در هر سنبله شده است. جهش سبب افزایش تعداد پنجه بارور در مقایسه با رقم شیراز، به عنوان شاهد، شد. بر اساس نتایج بدست آمده می توان این را استنباط نمود که دز ها ی gy 100، gy150 و gy200 بهترین تأثیر را بر عملکرد و سایر صفات داشتند و دزهای کمتر از gy100 تغییر مهمی را ایجاد نکردند و نسبت به شرایط کنترل بدون آبیاری اثر معنی داری نداشتند، در حالی که دزهای بالاتر از gy 200 اثرات مخربی داشتند. دز ها ی gy100 وgy 150 سبب افزایش تحمل به خشکی شده و این دزها باعث کرک دار شدن سطح پوشینه در نتیجه کاهش تعرق و افزایش کارایی مصرف آب در جهش یافته ها، شدند. طبق نتایج کلی بدست آمده بر اساس شاخص های gmp، mp و sti می توان ژنوتیپ های شماره 7، 9 و 12 را به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ ها معرفی کرد. ژنوتیپ های شماره 17 و 20 نیز در شرایط بدون تنش بیشترین عملکرد را نسبت به رقم شیراز، به عنوان شاهد، داشتند. به علاوه در مقایسه با رقم شیراز، جهش یافته ها دارای کاه و کلش سخت تری بوده و به نظر می رسد نسبت به ریزش بذر مقاوم تر باشند.